هنر صندوقچه سازی

صندوقچه‌های بزرگ که طول آن‌ها یک متر یا بیشتر بود به “هشدر خان ” معروف بودند.

روزگار نه چندان دور در بسیاری از خانه‌ها صندوقچه هایی بود که “یخدن” یا” یخدان” نام داشت؛ صندوقچه هایی ساده که مخزن خاطرات بود اما این صندوق‌ها امروز بجای خاطرات، خون دل صنعتگرانش را در خود دارد.

روزها بانوان خوش ذوق برای این صندوق‌ها از ترمه‌های اصیل ایرانی رویه ای زیبا می‌دوختند و بر تنش می‌کردند یا قطعه ای ترمه روی آن پهن می‌شد.

درونش هم که با پارچه مخمل قرمز پوشیده شده بود خلعتی‌های عروس و داماد را در خود جا می‌داد.
علی رغم اینکه با ورود صنایع چوبی نوین از جمله گنجه‌های دیواری، کمدها و دراور‌های چوبی شیک و صنایع ام دی اف این صندوق‌های چوبی روبه فراموشی می‌رفتند اما می‌شد اثر آن‌ها را گوشه کنار خانه مادربزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها یافت.

جهیزیه عروس‌های آن روز و مادر بزرگ‌های امروز با همین صندوقچه‌ها جابجا می‌شد، این کمدهای سنتی گاو صندوق آن‌ها هم محسوب می‌شد طلا و جواهرات، خوراکی‌های کمیاب، لباس‌های مهمانی و پلو خوری در دل همین جعبه‌ها جا می‌گرفت و یک قفل فلزی بزرگ و زیبا روی آن وسوسه برانگیز بود تا به جستجوی داخلش بپردازی.

با وجود تنوع بالای لوازم خانگی و انواع کمدهای شیک و زیبای امروزی اما چندیست مردم به سمت صنایع دستی می‌روند شاید هیچ وسیله ای نتوانسته مانع مرور دوباره خاطرات آن‌ها (حتی اگر شده با یک جعبه چوبی) شود شاید کاربردهای این صندوق برایشان جذاب است.

به هر حال دوباره به خانه‌های آنانی که ذوق هنری دارند بازگشته و بیشترین خرید از جانب نو عروسان است، برای چیدن لوازم و خلعتی‌های عروس و داماد. تنها محلی که می‌توانند خریداریش کنند راسته “صندوق چی لار” واقع در بازار سنتی زنجان است، راسته ای که روزهای نه چندان دور محل کسب صندوق سازها یا به تعبیر ترک زبانان “یخدان” سازها بود.

صندوقچه‌های بزرگ که طول آن‌ها یک متر یا بیشتر بود به “هشدر خان ” معروف بودند، این اسم هم به دلیل بزرگی صندوقچه روی آن نهاده شده بود و هم مربوط به نام شهر هشدرخان واقع در باکو بود که تولید کننده این صندوق‌ها بود.
در حال فرم دادن دسته‌های صندوقچه است با چکش قطعه فلزی را روی چیزی شبیه میز فلزی بنام “سندان” فرم می‌دهد .